Veredeling.

De voedselproductie kan worden verhoogd door de erfelijke eigenschappen van voedingsgewassen en landbouwhuisdieren te veranderen. Bij de kweek van voedingsgewassen wordt veredeling toegepast. Veredeling is een methode waarbij de boer of tuinder planten uit een groep selecteert die voor een boer of tuinder de gewenste eigenschappen hebben. Wanneer steeds met de beste exemplaren wordt doorgekweekt en gekruist, wordt uiteindelijk een steeds betere, ‘veredelde’ plant gekweekt.

Een plant heeft een combinatie van goede en slechte eigenschappen. Plantenveredeling probeert zo veel mogelijk goede eigenschappen in één plantenras te verenigen. Een hoge en zekere opbrengst voor de telers, gezond en lekker voedsel of aantrekkelijke sierplanten voor de consument. De simpelste methode hiervoor is selectie: een groep planten onderling vergelijken, en de beste hieruit gebruiken voor vermeerdering. Als de gewenste eigenschappen wel aanwezig zijn, maar in twee verschillende planten, kan de veredelaar deze in één plant proberen te verenigen door de twee ouderplanten te kruisen. Vervolgens selecteert de veredelaar de nakomelingen, onder andere op kwaliteit, opbrengst en gevoeligheid voor ziekten. Als de selectie goed presteert in vergelijking met de al bestaande rassen, wordt deze vermeerderd en op de markt gebracht. Het selecteren door de mens op basis van door de mens gewenste eigenschappen heet kunstmatige selectie.  

De  video over veredeling die hieronder te zien is, is gemaakt door leerlingen van 6 vwo van het PENTA College te Spijkenisse. 

Recombinant DNA techniek

Je kan soorten aanpassen aan de wensen van de mens door individuen van een soort met de gewenste eigenschappen te kruisen en vervolgens te hopen dat in de nakomelingen deze gewenste eigenschappen sterk tot uiting komen in het fenotype. Dit is voor de kweker een langdurig proces, en de uitkomsten zijn niet altijd even goed voorspelbaar. Makkelijker zou het natuurlijk zijn als je de gewenste eigenschappen zou kunnen inbrengen in het genotype van de soort. 

Recombinant DNA staat voor een combinatie van genetisch materiaal (DNA) in een organisme die met behulp van recombinant-DNA-technologie door de mens op kunstmatige wijze in een laboratorium is verkregen en niet als zodanig in de natuur voorkomt. Deze combinatie kan bestaan uit DNA afkomstig van organismen of virussen van dezelfde soort of van verschillende soorten. Recombinant DNA vormt de basis voor de moderne biotechnologie. Zo wordt het gebruikt voor het creëren van genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s) die hierdoor gericht bepaalde eigenschappen meekrijgen die zij van nature niet bezitten.

 Overzicht Gentechproducten (GGO’s) in de voedselketen

Groente en fruit: Op dit moment zijn er geen genetisch gemanipuleerde groenten en fruit op de markt voor menselijke consumptie. Bloem, gemaakt van  genetisch gemanipuleerde sojabonen is wel te koop, maar dat er genetisch gemulupileerde soja is gebruikt voor de productie van de bloem moet wel vermeld worden op het etiket. Verder is er olie te koop van genetisch gemanipuleerde sojobonen of van genetisch gemanipuleerde koolzaad. Glucose of glucose-stroop van genetisch gemanipuleerde maïs is ook te koop. Ten alle tijden moet er op de verpakking vermeld staan dat er genetisch gemanupileerde grondstoffen zijn gebruikt.