Wat doen de nieren?
Je nieren zijn twee boonvormige organen die hoog achter in de buikholte liggen, achter het buikvlies. De linkernier ligt achter de alvleesklier en de rechternier ligt achter de lever en de twaalfvingerige darm. Je nieren liggen aan de rugzijde van je lichaam en worden bedekt door de onderste ribben. Iedere nier is ongeveer twaalf centimeter lang en weegt 160 gram. Er stroom zuurstofrijk bloed richting de nieren via de nierslagader en het gezuiverde bloed verlaat de nieren via de nierader.
Wat is een nefron?
Via de nierslagaders komt je bloed in de nieren aan. De nieren hebben een complexe bouw en bestaan uit drie delen. De buitenste laag is de nierschors. Hierin liggen honderdduizenden nefronen (Zie laatste afbeelding in deze les). Het nefron is de werkzame eenheid van de nier. In het nefron wordt het bloed echt gezuiverd. Onder de nierschors ligt het niermerg. Hierin liggen verzamelbuisjes die de urine vanuit de kapsels van Bowman naar de nierbekken brengen. In het nierbekken wordt de urine van vele nefronen verzameld en via de urineleiders naar je blaas gebracht. Daar wordt de urine opgeslagen, tot het uitgescheiden wordt via de urinebuis. De urinebuis heeft een kringspier, zodat je zelf kunt controleren wanneer je de urine uitscheidt.
Filtratie en resorptie.
Ieder nefron (afbeelding hieronder en hierboven) bestaat uit een lange buis en een kluwen van zeer kleine bloedvaten, de glomerulus. Hier komt het bloed met afvalstoffen via een slagader binnen. Omdat de vaatjes in de glomerulus zo klein zijn en doorlaatbaar, werken ze als een filter. Om de glomerulus ligt het kapsel van Bowman. Het gefilterde komt in dit kapsel terecht en noemen we de voorurine (nummer 1). In de voorurine zitten de afvalstoffen waar het lichaam vanaf moet, maar echter ook nog veel nuttige stoffen zoals glucose en water. Deze stoffen worden uit de voorurine gehaald (nummer 2). Dit proces heet terugresorptie.
De afvalstoffen die door je nieren uit je bloed worden verwijderd, bestaan uit afbraakproducten van de lever, overbodige en overtollige stoffen. Afbraakproducten uit je lever zijn bijvoorbeeld ureum, een afbraakproduct van eiwitten, of afbraakproducten van alcohol en medicijnen. Deze afvalstoffen komen in de urine terecht en zullen via het nierbekken en de urineleider richting de blaas worden getransporteerd (nummer 4).
Gezonde nieren verwijderen afvalstoffen uit je bloed. Maar ze doen meer. Ze regelen ook je bloeddruk, en maken het hormoon EPO wat zorgt voor voldoende rode bloedcellen.
Werking van het nefron
Hierboven zie je een afbeelding van de werking van het nefron met daarin aangegeven welke processen in het nefron een rol spelen bij de productie van de voorurine en de uiteindelijke urineproductie. In de afbeelding hieronder is ook het nefron weergegeven met exact dezelfde processen erin. De processen die een rol spelen in het nefron zijn de ultrafiltratie (in het glomerulus), en de terugresorptie (in de kronkelbuis en de lis van Henle). Diffusie, osmose en actief transport spelen ook een belangrijke rol in de productie van de urine.
In de afbeelding hierboven is te zien dat er rond het nefron een haarvat loopt. Vanuit dit haarvat komen er stoffen in de urine terecht en worden er stoffen terug geresorbeerd naar het bloed.
