Wat is immuniteit?
Iemand is voor langere tijd immuun tegen een zietkteverwekker wanneer hij of zij de ziekte heeft gehad en het afweersysteem geheugencellen tegen de betreffende pathogeen heeft gemaakt.
Er zijn een aantal manieren waarop je immuniteit tegen een ziekte kunt verkrijgen. Op de actieve manier komt het immuunsysteem in contact met de antigenen van de ziekteverwekker en produceert het afweersysteem antistoffen en geheugencellen tegen de betreffende ziekteverwekker.
Een kind die in zijn jonge jaren geïnfecteerd wordt, de ziekte krijgt en overwint bouwt op een natuurlijke, actieve manier immuniteit op tegen deze ziekteverwekker. Ook kan je tegen ziekteverwekkers gevaccineerd worden. Je krijgt dan verzwakte ziekteverwekker ingespoten, in stukjes gehakte ziekteverwekkers ingespoten of alleen de antigenen van de ziekteverwekker ingespoten. (zie afbeelding hieronder) Het afweersysteem komt tegen deze verzwakte ziekteverwekkers in actie en maakt als reactie antistoffen en geheugencellen. Deze activatie van het afweersysteem wordt ook bereikt indien je de ziekteverwekker in stukjes hakt, of alleen maar zijn antigenen inspuit. Als je door vaccinatie immuun wordt tegen een ziekteverwekker dan noem je dat kunstmatige, actieve immunisatie. Het is kunstmatig omdat de besmetting niet vanuit de natuur komt. Het is actief omdat het afweersysteem aangezet wordt tot de productie van antistoffen en geheugencellen.
Vaccineren tegen een virusinfectie is altijd een probleem. Dit heeft te maken met de bijzondere “levenscyclus” van het virus. Ook een virus heeft erfelijk materiaal. Sommige virussen hebben DNA als erfelijk materiaal, andere RNA. Op dit erfelijk materiaal liggen de eigenschappen van het virus vast. Er staat hoe het virus moet worden opgebouwd. Als de informatie op het erfelijk materiaal verandert/muteert, dat wordt er ook een ander virus opgebouwd. Het fenotype van een organisme wordt namelijk voor een groot deel door het genotype bepaald. Als er nu een mutatie plaatsvind in dat stukje erfelijk materiaal dat codeert voor de bouw van het antigen op het virus, dan verandert per direct de bouw van het antigen. Een vaccin werk dan vaak niet meer tegen dit specifieke gemuteerde virus.
Hoe het komt dat in gewone lichaamscellen zo weinig mutaties voorkomen en juist in virussen zoveel is de zien en te lezen in onderstaande twee strips. In de eerste strip is ze zien welke mechanismen lichaamscellen hebben om fouten in het DNA te voorkomen en in de tweede strip kan je zien en lezen waarom de erfelijkheidsdrager van een virus zo snel muteert.
Het vaccin tegen Corona (Covid-19) werkt anders dan de hierboven besproken manieren van vaccineren. Er wordt geen gebruikt gemaakt van een verzwakt heel virus (cellulair), ook niet van een in mootjes gehakt virus (A-cellulair) en zelfs niet van de antigenen van het virus. Het vaccin tegen Corona is gebaseerd op een enkel stukje erfelijk materiaal van het virus, namelijk het stukje erfelijk materiaal wat codeert voor de productie van de antigenen (uitsteeksels) van het virus.
Het juiste stukje erfelijk materiaal wordt uit het virus gehaald en gestopt in een bolletje met vetachtige eigenschappen. Dit bolletje wordt vervolgens gevaccineerd. Het vetachtige bolletje met het specifieke stukje erfelijk materiaal zal in het lichaam cellen gaan infecteren. De geïnfecteerde cel krijgt er dan dus een erfelijke eigenschap bij, namelijk hoe de cel virale antigenen moet produceren. De geïnfecteerde cel gaat vervolgens doen wat hem is opgedragen door het virale erfelijke materiaal. Antigenen produceren. De geproduceerde antigenen plakt de geïnfecteerde cel op zijn celmembraan. Hiermee zegt de geïnfecteerde cel eigenlijk tegen het afweersysteem het volgende: “ Let op, ik ben geïnfecteerd en de ziekteverwekker ziet er zo uit”. Het geactiveerde afweersysteem gaat B- en T-cellen produceren specifiek tegen de antigenen die op de buitenkant van de geïnfecteerde cel zitten. Het afweersysteem zal alle geïnfecteerde cellen van het lichaam aanvallen en doden met antistoffen en Killer T-cellen. Maar elk echt Coronavirusje dat ondertussen ook je lichaam inkomt zal ook door dezelfde B- en T-cellen onschadelijk worden gemaakt. Je bent door het vaccin immuun.
Baby’s hebben nog geen werkend afweersysteem. Maar omdat baby’s altijd in de omgeving zijn waar ook moeder is staan baby’s bloot aan dezelfde ziekteverwekkers als moeder. Het immuunsysteem van moeder maakt antistoffen tegen de ziekteverwekkers waar moeder mee wordt besmet. De moeder geeft via de moedermelk deze antistoffen aan haar kind. Ziekteverwekkers die het kind besmetten worden opgeruimd met behulp van de antistoffen van ma.
Deze vorm van immuniteit noemen we natuurlijke passieve immunisatie. Het is natuurlijk omdat de besmetting met de ziekteverwekkers uit de natuur komt, maar het is passief omdat het immuunsysteem van het kind niet zelf antistoffen of geheugencellen maakt.
Het lichaam maakt ook antistoffen tegen gifstoffen zoals slangengif. Maar het immuunsysteem werkt niet snel genoeg om het slangengif te ontgiftigen. Als iemand is gebeten door een slag krijgt de patiënt direct via een serum antistoffen tegen het betreffende slangengif ingespoten. De antistoffen in het serum kunnen de gifstoffen in het slangengif onschadelijk maken. Het afweersysteem van de mens wordt niet geactiveerd, er worden geen antistoffen of geheugencellen door het afweersysteem aangemaakt. Het is dus passieve immunisatie. Het is kunstmatig omdat de arts de antistoffen inbrengt.
Een hele uitleg over bovenstaande les kan je hieronder bekijken.
