Het kierbesluit is een belangrijk besluit dat gaat over de Haringvlietsluizen, die een verbinding vormen tussen de Noordzee en het Haringvliet, een groot watergebied in Zuid-Holland. Sinds 2018 staan de sluizen op een kier, wat betekent dat ze af en toe een beetje open gaan, afhankelijk van de waterstand. Dit is gedaan om ecologische redenen, met als doel het verbeteren van de natuur in en rondom het Haringvliet.
Hieronder leg ik de ecologische voordelen en nadelen van het kierbesluit uit.
Waarom is het kierbesluit ingevoerd?
De sluizen van het Haringvliet werden in 1970 gebouwd als onderdeel van de Deltawerken. Door de sluizen werd het Haringvliet afgesloten van de Noordzee, waardoor het water minder zout werd en veranderde in een zoetwatergebied. Dit had grote gevolgen voor planten en dieren in het gebied, want veel vissoorten konden niet meer tussen de zee en het Haringvliet zwemmen. Daardoor ging de biodiversiteit sterk achteruit.
Het kierbesluit is ingevoerd om deze verbinding weer gedeeltelijk te herstellen en de natuur te helpen. Door de sluizen op een kier te zetten, kan een beetje zout water het Haringvliet binnendringen, waardoor het weer lijkt op de oorspronkelijke situatie: een overgangsgebied van zoet naar zout water (een zogenaamde estuarium).
Ecologische voordelen
- Betere leefomgeving voor vissen
Vissen zoals zalm, zeeforel en paling hebben een verbinding nodig tussen zout en zoet water. Deze migrerende vissen zwemmen naar zee om op te groeien en keren later terug naar zoet water om zich voort te planten. Met de sluizen op een kier kunnen ze weer doorstromen naar rivieren als de Rijn en de Maas. - Herstel van biodiversiteit
Het brakke water (een mengsel van zoet en zout water) dat door het kierbesluit ontstaat, is een ideale leefomgeving voor veel planten en dieren. Organismen die afhankelijk zijn van een estuarium, zoals trekvissen, schaaldieren en bepaalde watervogels, krijgen weer een kans. - Verbetering van voedselketens
Met meer soorten planten en dieren kan het hele ecosysteem in en rondom het Haringvliet herstellen. Dit heeft ook voordelen voor vogels, die voedsel vinden in de rijke vispopulaties. - Bijdrage aan internationale natuurdoelen
Het Haringvliet is een belangrijk gebied voor trekvogels en migrerende vissen. Door het kierbesluit voldoet Nederland beter aan internationale afspraken over natuurherstel, zoals de Kaderrichtlijn Water en het Verdrag van Ramsar.
Ecologische nadelen
- Verandering in de zoetwaterkwaliteit
Door het toestromen van zout water wordt het water in het Haringvliet minder geschikt voor landbouwbedrijven die afhankelijk zijn van zoet water. Sommige planten en dieren die in puur zoet water leven, kunnen moeite hebben met de overgang naar brakker water. - Invloed op bestaande ecosystemen
Het huidige zoetwatermilieu in het Haringvliet heeft zich sinds 1970 aangepast aan een volledig zoetwateromgeving. Planten en dieren die hier nu leven, kunnen verdrongen worden door soorten die beter tegen zout water kunnen. - Risico van verzilting
Het zoute water kan verder landinwaarts doordringen, wat de landbouw en drinkwatervoorziening in het gebied kan beïnvloeden. Dit kan ook negatieve ecologische gevolgen hebben voor bepaalde soorten die afhankelijk zijn van een constant zoetwatermilieu.
Conclusie
Het kierbesluit is een belangrijke stap om de natuur in Nederland te herstellen, vooral voor dieren die afhankelijk zijn van een verbinding tussen zoet en zout water, zoals trekvissen. Het besluit brengt echter ook uitdagingen met zich mee, zoals het effect van zout water op landbouw en bestaande ecosystemen. Toch wegen de ecologische voordelen, zoals het herstel van biodiversiteit en het verbeteren van de voedselketen, in de meeste gevallen zwaarder dan de nadelen.
Zo laat het kierbesluit zien hoe Nederland probeert om menselijk ingrijpen in de natuur in balans te brengen met ecologisch herstel!
