Diepte zien

De ogen van de mens staan zes en een halve centimeter uit elkaar. Beide ogen staan voor in het gezicht en niet aan de zijkant zoals bij vele andere dieren. Doordat de ogen voorin het gezicht zitten, is er een grote overlap in het gezichtsveld dat beide ogen zien.

Echter, doordat de beide ogen ongeveer zes en een halve centimeter uit elkaar staan bekijken beide ogen de wereld net vanuit een iets ander perspectief. Dit kan je makkelijk controleren door je vinger voor je neus te houden en dan afwisselend je linker- en rechteroog dicht te doen. Je ziet dan als het ware je vinger voor de “achtergrond ” van links naar rechts springen. Het linkeroog ziet de wereld dus net iets anders dan het rechteroog. Dit verschil heet de binocullaire parallax. De beelden van beide ogen gaan naar het gezichtscentrum in de hersenen. De hersenen ontvangen door de eerder genoemde parallax echter twee beelden. De hersenen – meesters in het creëren van een virtuele wereld – vormen deze twee beelden om tot één beeld met diepte.

De gekoppelde reflex

In de les over de lens heb je kunnen lezen hoe de stand van de ogen invloed heeft op de bolling van de lens. In het kort komt het hier op neer. Als een voorwerp dichtbij is staan je ogen erg scheel om het voorwerp waar je naar kijkt op beide ogen op de gele vlek geprojecteerd te krijgen. Door deze schele stand spannen de kringspieren van het straalvormig lichaam zich aan, waardoor de lens bol wordt.

Het doorbreken van de gekoppelde reflex

Als je de verborgen boodschap in een zogenaamde spikkelpatroon auto stereogram, zoals hieronder afgebeeld,  wilt zien dan is het zaak de gekoppelde reflex te ontkoppelen. Dat is een behoorlijke opgave en het lukt lang niet iedereen. De 3D illusie werkt als volgt. Je moet je ogen niet convergeren (niet scheel kijken). Beide ogen moeten dus niet naar het zelfde deel van de afbeelding kijken. Eigenlijk moet je door de tekening heen kijken. Alsof het voorwerp zich op grote afstand bevind. Op de gele vlek van het netvlies van het linker oog wordt dan een ander beeld van de illustratie gevormd dan op de gele vlek van het netvlies van het rechter oog. Maar: omdat de ogen gedivergeerd staan wordt door de gekoppelde reflex de lens plat getrokken. Dat moet niet, want de plaat is dichtbij. Het is dus zaak deze reflex te doorbreken en de lens bol te krijgen. Er ontstaat dan een nieuwe situatie van gedivergeerde ogen met een bolle lens. Dat is vreemd, moeilijk en voelt soms raar aan in de ogen. Veel succes met de verborgen boodschap in het pikkelpatroon autostereogram van hieronder.

Het bovenstaande spikkelpatroonautostereogram bevat een geschreven boodschap. Deze is ook vanaf het beeldscherm te lezen. Bij het bekijken van zogenaamde spikkelpatroonautostereogrammen maken we ook gebruik van de eerder genoemde binoculaire parallax. Welke strategieën je kunt toepassen om de verborgen illustraties te kunnen waarnemen wordt uitgelegd in onderstaande video.

Download hieronder het werkblad afstand schatten.

Download hieronder het werkblad met de uitleg over het spikkelpatroonautostereogram.