Het schrijven van een werkplan.

Onderdeel van elke wetenschappelijke cyclus is het opstellen van het werkplan. Het werkplan is een onderdeel van het uit te voeren experiment. 

Het werkplan stel je pas op nadat je een goede onderzoeksvraag en hypothese hebt geformuleerd. In het werkplan omschrijf je exact alle details van het experiment. Het werkplan moet zo detetailleerd dat een collega wetenschapper, zonder overleg, het experiment exact kan nadoen. Falsificeren. Om te controleren of de resultaten en de conclusie van het uitgevoerde experiment wel kloppen. Bij het schrijven van een werkplan moet je globaal genomen vier richtlijnen in de gaten houden. Vier stappen omschrijven. De vier stappen zullen verduidelijkt worden aan de hand van de Mythbustersvideo die onderaan deze les te vinden is.

Stap 1.

Geef in je werkplan altijd aan dat je gaat werken met grote aantallen. Doe je je onderzoek met een te kleine onderzoeksgroep, dan kan toeval een rol gaan spelen.

Stap 2.

Nadat je de onderzoeksgroep in tweeën hebt gedeeld wordt een deel de experimentelegroep, en het andere deel de controlegroep. De experimentele groep wordt blootgesteld aan de factor of invloed die je wilt onderzoeken. De controle groep is die groep die niet wordt blootgesteld aan de factor die je wilt onderzoeken. Deze factor is het enige verschil in het experiment tussen de experimentele groep en de controle groep. Je noemt deze factor de variabele factor.

Verder omschrijf je in deze stap exact hoe het experiment wordt uitgevoerd. Deze omschrijving moet zo gedetailleerd dat een andere wetenschapper, zonder overleg, jou experiment perfect kan nadoen. Het experiment kan falsificeren.

Stap 3.

Omdat er dus maar een verschil mag zijn tussen de experimentele groep en de controle groep moet je in deze stap aangeven dat je daar bewust op hebt gelet. Bij stap drie omschrijf je de factoren die je bewust constant hebt gehouden tussen de experimentele groep en de controlegroep. Het omschrijven van de constante factoren voorkomt dat je een experiment gaat uitvoeren met meer dan een variabele factor en daardoor de behaalde onderzoeksresultaten niet valide zullen zijn.

Stap 4.

Bedenk vooraf wat je precies gaat meten gedurende het onderzoek.

Op Biologielessen is in de les wetenschappelijk onderzoek een video te vinden van de Mythbusters. In deze video zijn exact alle stappen van het wetenschappelijk onderzoek te volgen, alsmede het gevolgde werkplan. Als je nog moeite hebt bij het opstellen van een werkplan, dan is het verstandig deze video eens op je gemakje te bekijken. Een werkplan behorende bij dit Mythbusters-experiment experiment zou eruit kunnen zien zoals hieronder afgebeeld.