Hormonen

Hormonen zijn boodschapperstoffen. Hormonen worden gemaakt in een hormoonklier. Er zijn twee soorten klieren. Klieren met een afvoerbuis en klieren die hun producten afgeven aan het bloed. Spijsverteringsklieren geven hun producten af via een buis die uitkomt in een holte van het spijsverteringskanaal en hormoonklieren gegeven hun producten af aan het bloed.Klieren die hun producten afgeven aan een buis noemen we exocriene klieren. Klieren die hun producten afgeven aan het bloed noemen we endocriene klieren.

Hormonen die afgegeven worden aan het bloed hebben een “boodschap” bij zich voor de doelcellen. De doelcellen zijn die cellen die een receptor hebben op het membraan voor het hormoon. De hormonen hechten zich dan aan het specifieke receptor. Als er een binding plaatsvindt tussen hormoon en receptor wordt de cel door het hormoon aangezet tot een bepaalde activiteit. De boodschap.

Peptidehormonen en steroidhormonen

Globaal gezien zijn er twee soorten hormonen die door hormoonklieren gemaakt kunnen worden. Er zijn peptidehormonen en steroïdhormonen. Peptidehormonen zijn goed oplosbaar in water, maar kunnen op basis van deze eigenschappen niet door de celmembraan van de doelcellen heen diffunderen. Peptidehormonen moeten dus binden op receptoren op de membraan van de doelcellen. Steroïdhormonen hebben vetachtige eigenschappen. Sterïodhormonen kunnen gewoon door de membraan van de doelcellen heen. Ze komen dan terecht in het cytoplasma van de cel. De receptoren van steroïdhormonen liggen in het cytoplasma van de cel. Als de hormonen binden aan de receptoren dan leidt dat in de celkern tot de productie van een eiwit. De “opdracht of boodschap” van het hormoon.

Mooie films over de hormonen, de hormoonklieren en  de doelcellen van de hormonen zijn hieronder te bekijken. Het is wel handig al je bij deze film je BiNaS voor je hebt op tabel 89A Hormonen van de mens en 89B Werkingsmechanismen van hormonen in cellen.

In bovenstaande animatie over de hormoonklieren en hun producten heb je gekeken naar de rol van insuline op de bloedsuikerspiegel. Insuline staat ook bekend als het opslag hormoon. Het is de sleutel die de deuren van de cellen opent, zodat glucose naar binnen kan. In de cel wordt glucose opgeslagen als glycogeen.

Glycogeen kan weer omgezet worden tot glucose door een tweede hormoon, glucagon. De werking van insuline en glycagon is ook goed te bestuderen op Bioplek.org

De hypofyse

De belangrijkste hormoonklier van het lichaam is de hypofyse. De hypofyse wordt aangestuurd door de hypothalamus. De hypothalamus ontvangt op zijn beurt weer signalen van de hersenen. De hersenen ontvangen weer via de zintuigen signalen vanuit de buitenwereld. De verbinding tussen zintuigen, grote hersenen, hypothalamus en hypofyse is dus een manier om signalen van buiten om te zetten in gedrag, hormoonproductie van het organisme. In onderstaande afbeelding zie je de beïnvloeding van de hypothalamus op de hypofyse en de hormoonproductie van de hypofyse.