Dominant en recessief
Allelen van erfelijke eigenschappen kunnen dominant zijn of recessief. Als in een organisme een dominant allel en een recessief allel voor één eigenschap samenkomen, dan komt in dat betreffende organisme altijd het dominante allel tot uiting in het uiterlijk (fenotype) van het organisme. je kunt ook zeggen: het dominante allel speelt de baas over het recessieve allel. Voor de erfelijke eigenschap huidskleuren zijn vele allelen bekend, maar laten we net even doen alsof er één allel is voor een bruine huidskleur en één allel voor een lichte huidskleur. Stel; een donkere vader die op zijn homologe chromosomen twee keer het allel voor donkere huidskleur heeft, kruist met een vrouw met op haar homologe chromosomen twee keer het allel voor een lichte huidskleur. Alle kinderen die uit deze kruising zullen worden geboren zullen op hun homologe chromosomen één keer het allel voor donkere huid van pa hebben en één keer het allel voor lichte huid van ma hebben gekregen. Echter alle geboren kinderen uit dit huwelijk zullen een donkere huid hebben. Dit komt omdat het allel voor een donkere huid de baas speelt over het allel voor een lichte huid. het allel voor een donkere huid is dominant over het allel voor een lichte huid. Je kan ook zeggen; het allel voor een lichte huid is recessief ten opzichte van het allel voor een donkere huid.
In de erfelijkheid geef je erfelijke eigenschappen en de daarbij behorende allelen aan met een letter. Het dominante allel geef je altijd aan met een hoofdletter, het recessieve allel geef je altijd aan met een kleine letter.
Onvolledige dominantie
Maar niet alle allelen zijn dominant of recessief ten opzichte van elkaar. Soms komt het voor dat beide allelen eigenlijk even dominant zijn. Beide allelen willen de baas spelen en tot uiting komen in het fenotype dat ze opbouwen. Twee even dominante allelen noemen we onvolledig dominante allelen. Onvolledig dominante allelen kunnen twee verschijningsvormen hebben in het fenotype.
Als beide onvolledig dominante allelen een klein beetje tot uiting komen in het fenotype, dan heet het fenotype een intermediar fenotype. Een rood allel gecombineerd met een wit allel geeft een roze fenotype
Als beide onvolledig dominante allelen tot uiting komen in het fenotype heet het fenotype een co-dominant fenotype.
Een rood allel en een wil allel geeft een rood/wit gekleurd fenotype
