Uitscheiding

In dit thema leer je hoe overtollige en schadelijke stoffen met behulp van lever en nieren worden afgevoerd uit het lichaam.

 

De nieren

Je nieren zijn twee boonvormige organen die hoog achter in de buiktholte liggen, achter het buikvlies. De linkernier ligt achter de alvleesklier en de rechternier ligt achter de lever en de twaalfvingerige darm. Je nieren liggen aan de rugzijde van je lichaam en worden bedekt door de onderste ribben. Iedere nier is ongeveer twaalf centimeter lang en weegt 160 gram. Er stroom zuurtstofrijk bloed richting de nieren via de nierslagader en het gezuiverde bloed verlaat de nieren via de nierader. 

Nieren in buikholte

Via de nierslagaders komt je bloed in de nieren aan. De nieren hebben een complexe bouw en bestaan uit drie delen. De buitenste laag is de nierschors. Hierin liggen honderdduizenden nefronen (Zie laatste afbeelding in deze les). In het nefron wordt het bloed echt gezuiverd. Onder de nierschors ligt het niermerg. Hierin liggen verzamelbuisjes die de urine vanuit de kapsels van Bowman naar de nierbekken brengen. In het nierbekken wordt de urine van vele nefronen verzameld en via de urineleiders naar je blaas gebracht. Daar wordt de urine opgeslagen, tot het uitgescheiden wordt via de urinebuis. De urinebuis heeft een kringspier, zodat je zelf kunt controleren wanneer je de urine uitscheidt.

Nieren

Ieder nefron (afbeelding hieronder) bestaat uit een lange buis en een kluwen van zeer kleine bloedvaten, de glomerulus. Hier komt het bloed met afvalstoffen via een slagader binnen. Omdat de vaatjes in de glomerulus zo klein zijn en doorlaatbaar, werken ze als een filter. Om de glomerulus ligt het kapsel van Bowman. Het gefilterde komt in dit kapsel terecht en noemen we de voorurine (nummer 1). In de voorurine zitten de afvalstoffen waar het lichaam vanaf moet, maar echter ook nog veel nuttige stoffen zoals glucose en water. Deze stoffen worden uit de voorurine gehaald (nummer 2). Dit proces heet terugresorptie.
De afvalstoffen die door je nieren uit je bloed worden verwijderd, bestaan uit afbraakproducten van de lever, overbodige en overtollige stoffen. Afbraakproducten uit je lever zijn bijvoorbeeld ureum, een afbraakproduct van eiwitten, of afbraakproducten van alcohol en medicijnen. Deze afvalstoffen komen in de urine terecht en zullen via het nierbekken en de urineleider richting de blaas worden getransporteerd (nummer 4). 
Gezonde nieren verwijderen afvalstoffen uit je bloed. Maar ze doen meer. Ze regelen ook je bloeddruk, en maken het hormoon EPO wat zorgt voor voldoende rode bloedcellen.

Nefron