Fotosynthese
Alle groene planten zijn voor de mens en de dieren op aarde erg belangrijk, omdat ze voedsel voor ons produceren. Groene planten maken voor mens en dier een suikerachtig stofje. Dit suikerachtige stofje noemen we glucose en het smaakt lekker zoet. Mensen en dieren eten de groene planten. Mens en dier hebben hun leven op aarde te danken aan de planten die in staat zijn glucose te produceren. Veel producten die je in de winkel kan kopen zoals jam, pindakaas en brood of crackers bevatten suikers. Alle suikers die in producten zitten, zijn gemaakt van glucose en door de plant. Alle dieren die eten van de planten, eten de door de plant gemaakte glucose. De dieren gebruiken deze glucose als energiebron om van te kunnen groeien en bewegen. Je hebt geleerd dat er door de fotosynthese steeds nieuw voedsel op aarde komt. Er is nog een reden waarom fotosynthese zo belangrijk is. Bij de fotosynthese ontstaat zuurstof. Mensen en dieren hebben zuurstof nodig om in leven te blijven. Ook planten zelf hebben zuurstof nodig. Door de fotosynthese komt er steeds nieuwe zuurstof in de lucht. Zonder fotosynthese zou de zuurstof in de lucht langzaam opraken. Alle levende wezens zouden dan sterven.Bij veel planten vindt fotosynthese niet alleen in de bladeren plaats. In alle groene delen van een plant kan fotosynthese plaatsvinden. Bij planten met groene stengels vindt in de stengels ook fotosynthese plaats. Maar in de bladeren vindt de meeste fotosynthese plaats. De bladeren hebben dan ook als speciale functie de fotosynthese te laten plaatsvinden.
Om glucose te kunnen maken halen de groene planten stoffen uit het milieu. De stofjes die de plant moet opnemen zijn koolstofdioxide en water. Koolstofdioxide is een gas. Je kunt het niet zien. Toch ken je het wel. De prikbelletjes in limonade of cola bestaan uit koolstofdioxide. Koolstofdioxide wordt ook wel koolzuurgas genoemd. Koolstofdioxide neemt de plant op met zijn huidmondjes in de bladeren. Water neemt de plant op met zijn wortels. De plant vervoert het water en de koolstofdioxide naar de bladeren van de plant en daar stopt de plant ze in een soort mixer. Om deze mixer te kunnen laten draaien heeft de plant echter wel energie van de zon nodig. De stofjes koolstofdioxide en water worden in de bladeren met behulp van zonlicht gemixt tot glucose.
Dit mixproces met behulp van zonlicht noemen we in de biologie met een moeilijk woord: Fotosynthese. Als afvalproduct komt er bij deze fotosynthesereactie in de plant ook nog zuurstof vrij. De plant heeft het grootste deel van de gemaakte zuurstof zelf niet nodig. Via de bladeren geeft de plant de zuurtsof af aan de buitenlucht. De voor de plant overbodige zuurstof is voor alle dieren op aarde erg belangrijk. Zonder zuurstof zouden er geen dieren kunnen leven op aarde.
Voor de fotosynthese licht nodig (fotos = licht). Planten die steeds in het donker staan, gaan na enkele weken dood. Bij deze planten kan geen fotosynthese plaatsvinden. Als de plant in het zonnetje staat en hij kan voldoende water en koolstofdioxide opnemen, dan kan de plant in de groene bladeren de gehele dag door glucose produceren. De geproduceerde glucose moet de plant opslaan. Hiervoor heeft hij een aantal plekken. De plant kan glucose opslaan in de bladeren zelf, maar ook in de wortels, vruchten, en zaden van de plant. Dieren die deze onderdelen van de plant eten, eten eigenlijk de glucosevoorraadkamers van de plant. Planten hebben net als dieren energie nodig. De plant gebruikt zijn zelf geproduceerde glucose onder andere om te groeien.Je zou dus kunnen zeggen dat de groene planten zelf hun eten kunnen maken. Dieren kunnen dat niet. Die hebben planten nodig om van te leven. Maar er zijn altijd uitzonderingen. De zeenaaktslak is een groen dier dat ook uit koolstofdioxide en water zijn eigen glucose kan maken.
In onderstaande film wordt de gehele fotosynthese nog een keer duidelijk uitgelegd.
Waarschijnlijk wist je het niet, maar de fotosynthese is "ontdekt" door een Nederlandse wetenschapper Jan Ingenhousz. Ingenhousz heeft met zijn stolpproeven aangetoond dat planten de lucht herstellen in de zon. Omdat Jan Ingenhousz een heel bescheiden man was en hij een ingewikkelde naam had, zijn we hem helemaal vergeten. Het enige wat ons nog herinnert aan de wetenschapper die de fotosynthese heeft ontdekt is een postzegeltje.
Bij deze les behoort een werkblad. Download het werkblad hieronder
Als je de fotosynthese nog niet zat bent, kan je hieronder twee hele leuke, maar ook leerzame fotosyntheseliederen horen. Veel luisterplezier.
Herfstbladeren
In de herfst daalt de temperatuur en worden de dagen korter. Om te voorkomen dat de boom in de winter uitdroogt, laat de boom in de herfst zijn bladeren vallen. Voordat de bladeren vallen, neemt de boom nog snel de bladgroenkorrels (mixers) op uit de bladeren. De overige kleurkorrels geven de herfstbladeren de mooiste kleuren. De kleurschakering in de herfst kan zijn van rood naar oranje naar geel