stofwisseling (SE)

Koningsvissen
Koningsvissen zijn grote vissen die diep in zee kunnen leven. Koningsvissen hebben een constante lichaamstemperatuur, in tegenstelling tot de meeste vissoorten.

In de spieren van de koningsvissen ontstaat warmte.
(1p)Geef de naam van het stofwisselingsproces in de spieren waardoor warmte ontstaat.

Voortplanting bij de reuzenpanda
De reuzenpanda is een zoogdier dat alleen bamboe eet. Panda’s kunnen bamboe moeilijk verteren omdat ze in hun darmen geen enzymen hebben die celwanden afbreken. De voortplanting bij de reuzenpanda gaat langzaam. Het vrouwtje heeft maar één keer per jaar een ovulatie. De hoeveelheid
geslachtshormoon bij mannetjes is vaak het hoogst op het moment dat het vrouwtje niet vruchtbaar is. Wanneer het voortplantingsseizoen voor
een vrouwtje begint, daalt de hoeveelheid geslachtshormonen bij het mannetje alweer.
In fokcentra wordt het gedrag van reuzenpanda’s bestudeerd om de kans op voortplanting te vergroten.

Bij de panda duurt het ongeveer 5 jaar voordat het lichaam volgroeid is. In tabel 3 zie je kenmerken die bij de eerste 6 levensfases horen.

(2p)Noteer twee kenmerken uit tabel 3 die horen bij het levenskenmerk stofwisseling.

Braken
Naomi is na een barbecue misselijk geworden. Daardoor moet ze braken. Net voor en tijdens het braken gebeurt er van alles in haar lichaam.
Tijdens het eten is het voedsel door aanspannen en ontspannen van de kringspieren en lengtespieren van de slokdarm in de maag gekomen.

Bij het braken drukt het middenrif tegen de maag. Hierdoor wordt de maaginhoud uit de maag geperst. Tijdens het braken is ademhalen onmogelijk, omdat de luchtpijp is afgesloten. Het lichaam zorgt er zo voor dat er geen braaksel in de longen terecht kan komen.
Behalve maagzuur bevat maagsap ook enzymen.
(1p)Wat is de functie van enzymen?

Yoghurt
Joni wil zelf yoghurt maken door melkzuurbacteriën toe te voegen aan melk. Melkzuurbacteriën breken glucose in de melk af om energie vrij te maken. Hierbij ontstaat melkzuur. Dit proces heet melkzuurgisting en gaat als volgt:

Ook menselijke cellen breken glucose af om energie vrij te maken. Menselijke cellen kunnen meer energie uit glucose halen dan melkzuurbacteriën. Daarvoor hebben menselijke cellen echter nog een gas nodig.
(1p)Geef de naam van dit gas.

Zeearenden
Zeearenden zijn grote roofvogels die in Nederland voorkomen in gebieden met veel water. In het schema hieronder staat waarmee zeearenden zich voeden.

Algen leggen energie vast in glucose.
(1p)Wat is de energiebron die algen hiervoor gebruiken?