Bloedgroepen en rhesusfactoren

Op alle cellen van het lichaam zitten aan de buitenkant in het membraan van de cel bepaalde herkenningseiwitten. Deze eiwitten op de celmembraan noemen we antigenen. Elk individu heeft op al de cellen van zijn lichaam unieke antigenen. Het witte bloedcellen-afweersystemen controleeert de antigenen op alle cellen in het lichaam. Vindt de witte bloedcel de juiste antigenen op de cel, dan hoort deze cel in het lichaam thuis en gebeurt er niets. Vindt een witte bloedcel echter een cel met een antigeen die niet in het lichaam thuis hoort, dan wordt deze cel gezien als lichaamsvreemd en dan zal het afweersysteem deze cel aanvallen en vernietigen.

Alle cellen van het lichaam bevatten specifieke antigenen. Ook de rodebloedcellen bevatten antigenen. Bij de bloedgroepen zijn er vier mogelijke antigenen. Antigen A, antigen B en het Rhesusantigen. Als iemand antigen A op de membraan van de rodebloedcel heeft, dan heeft deze persoon bloedgroep A. Heb je antigen B op je rodebloedcellen dan heb je bloedgroep B. Heb je beide antigenen op de membraan dan heb je bloedgroep AB. Heb je geen antigenen op de membraan, dan heb je bloedgroep O (nul). In onderstaand schema zijn de mogelijke bloedgroepen te zien, inclusief de te produceren antistoffen tegen lichaamsvreemde rode bloedcellen.

De wittebloedcellen kunnen dus antistoffen maken tegen lichaamsvreemde rode bloedcellen. Iemand die bloedgroep A heeft, kan dan anti-B maken, Iemand die bloedgroep B heeft, kan anti-A maken. Heb je AB, dan kan je geen antistoffen maken en heb je O, dan maken je wittebloedcellen anti-A en anti-B. Bij bloedtransfusies moeten de doctoren altijd rekening houden met de antistoffenproductie van het bloed van de ontvanger. Let op: het donorbloed bevat alleen rodebloedcellen, geen wittebloedcellen. Het donorbloed is dus niet in staat antistoffen in het lichaam van de ontvanger antistoffen te produceren. Een afbeelding van hoe het donorbloed eruit ziet staat hieronder. Zonder mogelijke antistofproductie.

Transfusieschema

In het onderstaande transfusieschema kan je zien welke bloedgroepen patiënten kunnen ontvangen. In deze les heb je kunnen lezen dat bloedcellen kunnen samenklonteren op het moment dat de antigenen op de rode bloedcellen van het donorbloed lichaamsvreemd zijn voor de ontvanger. De witte bloedcellen van de ontvanger kunnen antistoffen tegen deze antigenen gaat maken. Om het transfusie schema te begrijpen moet je je ook realiseren dat het donorbloed alleen bestaat uit rode bloedcellen en dat de witte bloedcellen verwijderd zijn. Het donorbloed kan dus in het lichaam van de ontvanger geen antistoffen produceren.

Het ABO bloedgroepensysteem wordt niet alleen bepaald door de antigenen A en B. er is nog een derde antigeen, nl het resus-antigeen. Het resus-antigeen zit op de membranen van de rode bloedcellen, of je hebt het resus antigeen niet op de membranen van je rode bloedcellen. Heb je het resus antigeen wel, dan ben je resus positief. Heb je het resus antigeen niet dan ben je resus negatief. Met de resus-antigenen meegerekend zijn er dus acht bloedgroepen.

Wil je nog meer weten over de bloedgroepen, omdat je het nog niet helemaal snapt, klik dan op de link van bioplek.org. Oefenen met bloedtransfusie kan leuk op de link van bioplek.org  De onderstaande film vat al het bovenstaande nog even voor je samen. Veel plezier met het bekijken van deze film.